เมื่อ ปี 2509 พ่อค้า ประชาชนชาววานรนิวาสมีความประสงค์ให้มีโรงเรียนระดับมัธยมศึกษา ประจำอำเภอ เพื่อให้กุลบุตร กุลธิดาได้เล่าเรียนโรงเรียนใกล้บ้าน จึงมีการก่อตั้งโรงเรียนมัธยมวานรนิวาสขึ้น มีข้าราชการ พ่อค้า ประชาชน ที่มีจิตศรัทธาได้ร่วมกัน สมทบทุนทรัพย์ ได้เงินจำนวน 26,000 บาท เพื่อก่อสร้างโรงเรียนขึ้นและในปีเดียวกัน โรงเรียนมัธยมวานรนิวาสได้รับ คำสั่งกระทรวงศึกษาธิการ ที่ 0704/5861 ลงวันที่ 18 มีนาคม 2509 โดยให้จัดการศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น สายสามัญ แบบสหศึกษา สังกัดโรงเรียนส่วนภูมิภาค กองโรงเรียนรัฐบาล สังกัดกรมสามัญศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ตั้งอยู่ เลขที่ 400 หมู่ 4 ถนนเดื่อเจริญ(สายพังโคน-บึงกาฬ) ตำบลวานรนิวาส อำเภอวานรนิวาส จังหวัดสกลนคร ดังในปัจจุบัน ช่วงแรกยังขาดอาคารเรียน ได้ใช้อาคารเรียนของโรงเรียนวานรนิวาส ที่ตั้งอยู่ฝั่งทิศเหนือ (ครึ่งหนึ่งของพื้นที่ฝั่งทางทิศเหนือของพื้นที่โรงเรียนในปัจจุบัน) เมื่อปีการศึกษา 2510 อาคารเรียนก็แล้วเสร็จ (อาคารอำนวยการปัจจุบัน) นายบุญยรัตน์ เชาวนวีระกุล วุฒิการศึกษา พ.ม.,กศ.บ. ตำแหน่ง ครูตรี โรงเรียนสกลราชวิทยานุกูล อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร เป็นผู้บริหารคนแรก ดำรงตำแหน่ง ครูใหญ่ ได้เลื่อนตำแหน่ง เป็น อาจารย์ใหญ่ และ ผู้อำนวยการ จนถึง ปี พ.ศ. 2519 ท่านก็เสียชีวิต เมื่อ ปี พ.ศ. 2521 โรงเรียนวานรนิวาส ที่ตั้งข้างเคียงทางทิศเหนือโรงเรียนมัธยมวานรนิวาส ได้ถูกยุบรวมกับโรงมัธยมวานรนิวาส จนถึงปัจจุบัน ด้วยการเปลี่ยนแปลงโครงสร้าง แผนการศึกษาแห่งชาติ ดังนี้ . . . โรงเรียนวานรนิวาส เป็นโรงเรียนที่จัดสอนในระดับชั้นประถมศึกษาตอนปลาย (ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 - 7 เนื่องจากกระทรวงศึกษาได้จัดทำหลักสูตรการศึกษา พุทธศักราช 2521 มีการจัดการศึกษาระดับประถมศึกษาเป็น ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ถึง ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 จึงนำเรียนของโรงเรียนวานรนิวาสไปเรียนรวมกันที่โรงเรียนบ้านวานรนิวาส(ราษฎร์บำรุง) ปัจจุบัน คือโรงเรียนอนุบาลวานรนิวาส ที่จัดการเรียนการสอนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ถึง ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 อยู่แล้ว และได้รวมเอาพื้นที่รวมกับโรงเรียนมัธยมวานรนิวาสที่ตั้งอยู่ด้านข้างอยู่แล้ว พ.ศ. 2548 โรงเรียนมัธยมวานรนิวาสได้ผ่านการประเมินโรงเรียนต้นแบบโรงเรียนในฝัน เมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน 2548 ต่อมา พ.ศ. 2554 โรงเรียนมัธยมวานรนิวาสได้ยกระดับเป็นโรงเรียนมาตรฐานสากล(World Class Standard School) พ.ศ. 2555 ได้รับรางวัล นักเรียนพระราชทาน คือ นายจีระพัฒน์ เหล่า พ.ศ. 2556 ได้รับรางวัล โรงเรียนพระราชทาน โดยท่าน ผู้อำนวยการ ประเสริฐ สวัสดิ์จิตร์
เพื่อให้ปุถุชนได้ทราบ เพื่อประดับความรู้ กล่าวถึงเดิมที…พื้นที่โรงเรียนวานรนิวาส ครั้งแรก ตั้งขึ้น เมื่อปี พ.ศ. 2594 โดยใช้พื้นที่ตรงข้ามโรงเรียนอนุบาลวานรนิวาสในปัจจุบัน (บริเวณธนาคารออมสินในปัจจุบัน) สังกัดกรมวิสามัญศึกษา สมัยนั้น โรงเรียนวานรนิวาส อักษรย่อ คือ ส.น. 6 โดยมีนายประสิทธิ์ สุวรรณรงค์ ดำรงตำแหน่ง ครูใหญ่ และมีครูปฏิบัติการสอน 2 คน คือ นายวรวิทย์ ไชยโคตร และนายประวิทย์ วงศ์กาฬสินธุ์ ต่อมา ในปี 2497 ได้ได้ย้ายโรงเรียนมาตั้งอยู่ที่หน้าที่ว่าการอำเภอวานรนิวาส มีผู้บริหารดังนี้ 1. นายประสิทธิ์ สุวรรณรงค์ 2. นายศุภชัย เฮียงราช 3. นายแก้วกล้า พลเวียง 4. นายสว่าง เอนอุ่น 5. นายบุญเวียน คอมแพงจันทร์ ในช่วงที่มีการขยายการศึกษา ได้มีการเปลี่ยนแปลงการศึกษา ระดับประถมศึกษา เพิ่มเติมเป็น ป. 5 – ป.7 สังกัดกรมวิสามัญศึกษา โดยใช้อาคารแดง(ภาพข้างล่าง) เป็นสถานที่เรียน และ ได้เปลี่ยนอักษรย่อโรงเรียนเป็น “ว.ว.” เมื่อปี พ.ศ. 2521 โรงเรียนวานรนิวาสถูกยุบไปรวมกับ โรงเรียนมัธยมวานรนิวาส ในปัจจุบัน
